Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası, “Büyük Kur Şokları ve Kur Geçişkenliğinde Doğrusal Olmayan Etkiler” başlıklı bir tebliğ yayımlayarak, döviz kurundan tüketici fiyatlarına geçişin her dönemde aynı etkiyi yaratmadığını ortaya koydu.
Ekonomistler Fethi Öğünç ve Orhun Özel tarafından hazırlanan çalışmada, büyük çaplı kur dalgalanmalarının enflasyona geçiş oranını artırdığı ancak sonraki aylarda bu etkinin hızla azaldığı belirtildi.
KUR ŞOKLARI VE ENFLASYON İLİŞKİSİ
Çalışmada, firmaların fiyatlama davranışlarının kur dalgalanmalarına bağlı olarak değiştiği ve büyük kur şoklarının enflasyon üzerindeki etkisinin daha güçlü olduğu vurgulandı. Raporda şu ifadelere yer verildi:
“Döviz kurundan fiyatlara geçişkenlik, firmaların fiyat değiştirme kararlarıyla doğrudan ilişkilidir. Kurun ılımlı dalgalandığı dönemlerde fiyat geçişkenliği yüzde 38-40 seviyelerinde olurken, büyük kur şoklarında bu oran daha yüksek seyretmektedir.”
BÜYÜK ŞOKLARDA GEÇİŞKENLİK ARTIYOR
Araştırmaya göre, büyük çaplı kur dalgalanmaları enflasyonu normalin üzerinde artırırken, takip eden süreçte enflasyonun beklenenden daha hızlı bir şekilde düştüğü gözlemleniyor. Bunun nedeni, yüksek şok dönemlerinde oluşan fiyat artışlarının zamanla dengelenmesi olarak açıklanıyor.
MODELLERİN GÜCÜ VE YANILTICI ETKİLER
TCMB çalışmasında, enflasyon modelleme süreçlerinde doğrusal olmayan ilişkilerin dikkate alınması gerektiğine dikkat çekildi. Raporda, yalnızca standart modellerin kullanılması durumunda kur geçişkenliğinin olduğundan daha yüksek ölçülebileceği ve ekonomik analizlerin yanıltıcı sonuçlar verebileceği uyarısı yapıldı.
Bu araştırma, döviz kuru şoklarının enflasyon üzerindeki etkilerini daha iyi anlamak için önemli bir veri sunarken, Merkez Bankası’nın enflasyon tahminleri ve para politikası kararlarına yön verecek unsurlardan biri olarak değerlendiriliyor.
